ΠΑΝΔΗΜΙΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ ΕΞΟΥΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΕΛΛ/ENG
Μία νέα δυστοπική πραγματικότητα αναδύεται μπροστά μας μετά το ξέσπασμα της νέας πανδημίας της ασθένειας Covid-19 του κορωνοϊού. Για πρώτη φορά στην ιστορία μία πανδημία γίνεται η αφορμή για συντονισμένη απαγόρευση κυκλοφορίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Σε συνδυασμό με την τεχνολογική επιστήμη, η καθημερινότητα των ζωών μας βρίσκεται υπό καθολικό και απροκάλυπτο έλεγχο, χωρίς πλέον να τηρούνται ούτε τα προσχήματα, πετυχαίνοντας έτσι και την ηθική νομιμοποίηση τέτοιων πρακτικών που έλειπε μέχρι τώρα. Οι κυβερνήσεις δοκιμάζουν στην πράξη κάτι που ούτε τα πιο ολοκληρωτικά καθεστώτα δεν είχαν κατορθώσει μέχρι σήμερα, ενώ παράλληλα οι νεκροί από τη νόσο αυξάνονται καθημερινά. Τι φταίει όμως για όλα αυτά;
Οι πανδημίες δεν είναι κάτι νέο, ούτε πρωτοεμφανίζονται στα καπιταλιστικά χρόνια. Οι πρώτες επιδημίες συνδέονται άμεσα με την έναρξη του πολιτισμού και τις πρώτες συγκεντρώσεις πληθυσμών στις πρώτες πόλεις. Μεταδοτικές ασθένειες υπήρχαν και πριν από αυτό, όμως αυτό που αλλάζει είναι η μαζική και ραγδαία εξάπλωση. Η πρώτη γνωστή και καταγεγραμμένη πανδημία στην ιστορία είναι ο “Λοιμός των Αθηνών” το 430 π.Κ.Ε. που οφειλόταν πιθανότατα σε τυφοειδή πυρετό και σκότωσε περίπου το 1/3 του πληθυσμού της αθήνας. Η νόσος εξαπλωνόταν μέσω μολυσμένης τροφής και νερού. Έκτοτε έχουν καταγραφεί πολλές πανδημίες, που κατά κύριο λόγο μεταφέρονταν από περιοχή σε περιοχή μέσω του εμπορίου ή μέσω εκστρατειών. Μία από αυτές ήταν η βουβωνική πανώλη που εμφανίστηκε αρχικά το 541 Κ.Ε. και προήλθε από αρουραίους που μέσω των ψύλλων μεταδόθηκε σε ανθρώπους και σκότωσε εκατομμύρια από αυτούς. Η προκατάληψη απέναντι σε μη ανθρώπινα ζώα συνέβαλε στην εξάπλωση της “Μαύρης Πανώλης”, την περίοδο 1348-1353, που σκότωσε περίπου το 1/3 του ανθρώπινου πληθυσμού της ευρώπης. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν οι γάτες, που θεωρήθηκαν από τον πάπα όργανα του σατανά και εξοντώνονταν μαζικά, καθώς αυτό είχε ως αποτέλεσμα τον πολλαπλασιασμό των αρουραίων με ταχύτατο ρυθμό. Παράλληλα, εκτός από τις γάτες, οι εβραίοι διώκονταν και καίγονταν την περίοδο εκείνη, αφού θεωρήθηκαν υπεύθυνοι για ό,τι συνέβαινε, με αποτέλεσμα οι υποκινητές να εκμεταλλευτούν τις μεγάλες περιουσίες που άφηναν πίσω τους. Η εγκατάσταση των ευρωπαίων στην αμερικανική ήπειρο το 1492 εξολόθρευσε το 90% των ιθαγενών μέσω της μεταφοράς ασθενειών όπως η ευλογιά, η ιλαρά και η βουβωνική πανώλη.
Με την εκβιομηχάνιση και την άνοδο του καπιταλισμού, τα ζώα, ανθρώπινα και μη, άρχισαν να πολλαπλασιάζονται με γρηγορότερους ρυθμούς και να στοιβάζονται ακόμα πιο μαζικά μέσα στο χώρο. Τα μεν ανθρώπινα συγκεντρώθηκαν ακόμα περισσότερο στις πόλεις, ώστε να επιτελέσουν τον ρόλο τους ως εργατικό δυναμικό, ενώ τα μη ανθρώπινα κλείστηκαν μαζικά σε δομές εγκλεισμού όπως εκτροφεία παντός σκοπού, ώστε να “αξιοποιηθούν” ως τροφή, ένδυση, πρώτη ύλη, έκθεμα, πειραματόζωα και κάθε άλλης μορφής εμπορεύματα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την συχνότερη εμφάνιση επιδημιών και την ακόμα πιο άμεση σύνδεσή τους με την εκμετάλλευση των μη ανθρώπινων ζώων. Μερικές από αυτές είναι οι παρακάτω:
- Ισπανική γρίπη (1918): Προήλθε πολύ πιθανόν από τα πτηνά και σκότωσε 20-100 εκατομμύρια ανθρώπους
- Ασιατική γρίπη (1957): Συνδυασμός μεταλλάξεων του Η2Ν2 και της γρίπης των άγριων παπιών, σκότωσε 2 εκατομμύρια ανθρώπους
- Σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια βοοειδών (Νόσος των “τρελών αγελάδων”) (1993): Μεταδόθηκε σε αγελάδες οι οποίες κατανάλωναν σώματα προβάτων που είχαν προσβληθεί από τη νόσο και μεταπήδησε στον άνθρωπο από την κατανάλωση σάρκας μολυσμένων ζώων
- Γρίπη των πτηνών (2003): Άρχισε να διαδίδεται μετά την παγκόσμια αύξηση των πουλερικών που έγινε τη δεκαετία του 1990
- Γρίπη των χοίρων (2009): Συνδυασμός ιών των χοίρων, πτηνών και ανθρώπου που ξεκίνησε από το Μεξικό
Αρκετές ακόμα περιπτώσεις πανδημιών καταγράφονται τον τελευταίο αιώνα, όπως ο ιός HIV που πιθανολογείται πως προέρχεται από χιμπατζή, η γρίπη του χονγκ κονγκ το 1968 και αρκετές ακόμα, με κατάληξη τη σημερινή πανδημία του ιού SARS-CoV-2, που ξεκίνησε στο τέλος του 2019. Η πιθανότερη προέλευση του είναι από τη λαϊκή αγορά (wet markets) στην ουχάν, όπου άγρια ζώα πωλούνταν σε κλουβιά για τροφή ή “κατοικίδια” και πιο συγκεκριμένα φαίνεται πως προέρχεται από τη νυχτερίδα ή τον παγκολίνο ως ενδιάμεσο ξενιστή.
Με παρόμοιο τρόπο ξέσπασε το 2003 ο ιός SARS-COV πάλι στην κίνα. Μέχρι και το 1988, που η κυβέρνηση τροποποίησε το νόμο περί άγριας ζωής, δεν είχαμε ξαναδεί εντατικοποιημένο εμπόριο άγριας πανίδας. Ενέκρινε το νόμο και ενθάρρυνε το κυνήγι/εκτροφή άγριων ζώων, θεωρώντας τα ως “πόρους που ανήκουν στο κράτος” και ως “πηγή χρήσης” για ανθρώπινο όφελος. Παρά τον κίνδυνο του ιικού φορτίου, τα ζώα μεταφέρθηκαν σε wet markets μετατρέποντας την εκτροφή άγριας ζωής σε μεγάλη επιχείρηση. Αυτή η επιχείρηση, με κέρδη που ακουμπούσαν τα 100 δισεκατομμύρια γουάν (κινέζικο νόμισμα), ασκούσε σαφέστατα επιρροή στην κυβέρνηση. Ακόμα και μετά το ξέσπασμα του SARS, οι αγορές έκλεισαν προσωρινά ώστε να ξανανοίξουν μετά από μερικούς μήνες με περισσότερα είδη ζώων, απειλούμενων και μη, ενώ πλέον ο κίνδυνος ήταν επιβεβαιωμένος. Για μια ακόμα φορά η κινεζική κυβέρνηση επέλεξε να θυσιάσει τις ζωές των ανθρώπων (για τα υπόλοιπα ζώα δεν το συζητάμε) στο βωμό του κέρδους. Γνωρίζοντας ότι το μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού της κίνας δεν καταναλώνει ζώα άγριας ζωής εκτός μιας μικρής μερίδας (πλούσιοι/ισχυροί), βλέπουμε πως επέλεξε να ευνοήσει αυτό το πολύ μικρό ποσοστό ανθρώπων (πλούσιοι) βάζοντας σε κίνδυνο το μεγαλύτερο ποσοστό (φτωχοί).
Όλα τα παραπάνω μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι επιδημίες έχουν ως κύρια αιτία τους την συγκέντρωση πληθυσμών στις πόλεις και τη μαζική συνύπαρξη. Ο καπιταλισμός και η εκμετάλλευση των ζώων δεν αποτελούν αίτια, αποτελούν όμως έναν εκρηκτικό συνδυασμό που εκτοξεύει το φαινόμενο κάνοντας το σήμερα να καθορίζεται σχεδόν αποκλειστικά από αυτά. Ωστόσο μία προσέγγιση που θα πρότασσε βελτίωση των συνθηκών εκτροφής ή ακόμα και την κατάργηση δομών εγκλεισμού των μη ανθρώπινων ζώων προκειμένου να μειώσουμε τις πιθανότητες για νέες επιδημίες, θα ήταν ανθρωποκεντρική και άρα ελλιπής. Η κατάργηση των δομών εκμετάλλευσης των ζώων δεν αποτελεί το μέσο για εμάς, αλλά το σκοπό. Τα μη ανθρώπινα ζώα μαζί με τα ανθρώπινα έχουν τη δική τους αυταξία και αυτό είναι αρκετό για να επιδιώκουμε την απελευθέρωσή τους.
Καθώς λοιπόν βρισκόμαστε αντιμέτωπα με το πρόβλημα, οι επιστήμονες προσπαθούν να ανακαλύψουν το εμβόλιο που θα αντιμετωπίσει τον κορωνοϊό. Πραγματοποιούνται πειράματα σε ζώα, όπως τα κουνάβια που τα αναισθητοποιούν προκειμένου να μη φταρνίζονται όταν ο ιός θα εισχωρεί στα ρουθούνια τους, τα ποντίκια και διάφορα είδη πιθήκων, παρ’ όλη τη διαφορετικότητα των οργανισμών αυτών των ειδών σε σχέση με τον ανθρώπινο. Τα πειράματα σε ζώα περιλαμβάνουν στέρηση τροφής και νερού, πόνο, κοινωνική απομόνωση/εγκλεισμό, ηλεκτροσόκ, καύση, βασανιστικούς θανάτους από τις δοκιμασμένες πάνω τους ασθένειες ή και άμεσες θανατώσεις. Αποτελούν από τα πιο σκληρά θεσμοθετημένα βασανιστήρια. Την ίδια ώρα στην κίνα χρησιμοποιούν μείγμα από χολή αρκούδας και κέρατο κατσικιού ως φάρμακο, χωρίς καμία επιστημονική τεκμηρίωση για την αποτελεσματικότητά του, θυμίζοντάς μας τον σκοταδισμό του μεσαίωνα που δημιουργούσε εξιλαστήρια θύματα.
Ο λόγος της εναντίωσής μας όμως σε όλα τα παραπάνω δεν είναι η αναποτελεσματικότητά τους. Όπως ακριβώς δεν θα μπαίναμε στη συζήτηση για το αν τα πειράματα των ναζί σε ανθρώπους θα μπορούσαν να αναπτύξουν την επιστήμη και όπως αισθανθήκαμε οργή στις δηλώσεις υψηλόβαθμων γάλλων γιατρών που πρότειναν να γίνουν πειράματα σε αφρικανικούς πληθυσμούς, έτσι δεν μπαίνουμε και τώρα στην συζήτηση για τη χρήση των μη ανθρώπινων ζώων για επιστημονικούς ή θεραπευτικούς σκοπούς. Η εξέλιξη του κόσμου που ονειρευόμαστε δε μπορεί να έρθει μέσα από θυσίες άλλων αισθανόμενων όντων που κατηγοριοποιούνται αυθαίρετα ως κατώτερης αξίας από την κυριαρχία. Ο ρατσισμός, ο σπισισμός, ο σεξισμός και άλλοι “-ισμοί” που δημιουργούν διαφορετικά επίπεδα και εργαλειοποιούν τα αισθανόμενα ζώα, δεν αποτελούν εργαλεία της δικής μας τάξης και της δικής μας ανάλυσης, αποτελούν συστήματα ιδεών και πρακτικών που θέλουμε να γκρεμίσουμε.
Άλλωστε το ζήτημα είναι (και) ταξικό:
Πάνω από 37.000 πρόσφυγες/μετανάστ(ρι)ες που βρίσκονται σε νησιά είναι σε καταλύματα με χωρητικότητα 7.000 ατόμων χωρίς πρόσβαση σε επαρκή υγειονομική περίθαλψη, καθώς δεν υπάρχει επαρκές προσωπικό και εγκαταστάσεις για την κάλυψη των αναγκών τους. Οι συνθήκες είναι άθλιες, χωρίς ρεύμα, με δύσκολη πρόσβαση στο νερό και στο ντους, με γύρω στα 15 άτομα ανά κοντέινερ των 45 τ.μ., ενώ παρουσιάστηκαν και τα πρώτα κρούσματα στο camp της ριτσώνας, όπου διαμένουν 2.700 άνθρωποι. Η αντίδραση του κράτους ήταν να στείλει τα ΜΑΤ ώστε να αποτρέψουν την είσοδο και έξοδο από το camp. Τα κρούσματα μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα φτάσανε τα 20, ενώ αυτή την ώρα σίγουρα θα είναι αρκετά παραπάνω.
Τα άστεγα άτομα που βρίσκονται στο δρόμο έχουν δεχτεί πρόστιμα και τραμπουκισμούς από μπάτσους για την παρουσία τους εκεί, ενώ τα τοξικοεξαρτημένα άτομα δεν γίνονται δεκτά στα υπνωτήρια.
Τα εργαζόμενα άτομα ξεζουμίζονται στα σούπερ μάρκετ, τα νοσοκομεία, τα φαρμακεία και σε άλλες θέσεις που παραμένουν στην “πρώτη γραμμή”, με σχεδόν το 10% των κρουσμάτων στον ελλαδικό χώρο να είναι από το υγειονομικό προσωπικό. Από την άλλη, τα άνεργα άτομα που ήταν άνεργα πριν την κρίση αυτή, δε λαμβάνουν κανένα βοήθημα και η δυνατότητά τους να βρουν δουλειά στο άμεσο μέλλον πλέον εκμηδενίζεται. Το ίδιο ισχύει και για τα άτομα που δούλευαν ανασφάλιστα. Οι επιχειρήσεις προστατεύονται με μία σειρά από μέτρα, μέσα στα οποία περιλαμβάνεται και η δυνατότητα της εκ περιτροπής εργασίας, που θα μπορεί να μειώσει το μισθό μέχρι και 50%. Πιστή στο νεοφιλελεύθερο δόγμα, η κυβέρνηση κοινωνικοποιεί τις ζημιές των επιχειρήσεων, ενώ τα κέρδη ήταν και παραμένουν ιδιωτικά. Παράλληλα, όσα άτομα δεν έχουν την δυνατότητα να δώσουν 200-300 ευρώ για το τεστ, παραμένουν σπίτι και αποθαρρύνονται να πάνε στο νοσοκομείο ώστε να λάβουν βοήθεια ή έστω μία διάγνωση, εάν δεν παρουσιάσουν σοβαρά συμπτώματα.
Το κράτος διπλασίασε το ποσό με το οποίο νοικιάζει τις ιδιωτικές ΜΕΘ αντί να τις επιτάξει, κάνοντας σαφές το προς τα που στρέφει τον αυταρχισμό του. Ενώ στις καταπιεσμένες τάξεις επιβάλλει τον εγκλεισμό και την απαγόρευση κυκλοφορίας, στο κεφάλαιο πληρώνει αδρά για παραχώρηση κλινών, την ώρα που η ίδια κυβέρνηση αποδυνάμωσε ακόμα περισσότερο αυτό που λέμε “δημόσια υγεία”, αποδεκατίζοντας ή και κλείνοντας αρκετούς φορείς όπως το Λοιμωδών Αττικής, το Γενικό Νοσοκομείο Πατησίων, το Νοσοκομείο Αγία-Ελένη, το Αμαλία Φλέμινγκ και άλλα. Ακύρωσε προσλήψεις ιατρικού προσωπικού και τώρα ζητάει εθελοντές ώστε να διαχειριστεί χωρίς κόστος την κατάσταση, ενώ ξόδεψε 11 εκατομμύρια ευρώ για να ενισχύσει τα ΜΜΕ. Η ιδιωτική υγεία εμπορευματοποιεί τις υπηρεσίες και τα προϊόντα υγείας. Το ιδιωτικό κεφάλαιο αντιμετωπίζει τα ασθενή άτομα ως πελάτες και το μόνο του ενδιαφέρον είναι το κέρδος. Έτσι και καταστάσεις μεγάλης “ζήτησης” όπως η τωρινή πανδημία, είναι ευκαιρία για μεγαλύτερα κέρδη. Από την άλλη η κρατική υγεία που παρουσιάζεται ως “δημόσια” δεν υπάρχει ανεξάρτητα από το κεφάλαιο. Η κάθετη οργάνωσή της με κεντρικό διαχειριστή το κράτος έχει τα δικά της δομικά προβλήματα με τις κυβερνήσεις να την καθορίζουν ανάλογα τις οικονομικές συνθήκες της εκάστοτε εποχής και τα συμφέροντα της πολιτικοοικονομικής εξουσίας, ενώ η προσβασιμότητά της δεν είναι πάντα ίδια για όλα.
Οι κρατούμενοι/ες δεν έχουν πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη και μάλιστα πρόσφατα σημειώθηκε ένας θάνατος κρατούμενης που είχε δηλώσει πόνους στο στήθος αλλά η υπάλληλος την απείλησε με αναφορά ώστε να σταματήσει. Αποτέλεσμα αυτού του θανάτου ήταν να ξεσπάσει εξέγερση στις γυναικείες φυλακές ελαιώνα-θήβας. Και προ κορωνοϊού φυσικά η προσβασιμότητα των κρατουμένων στα νοσοκομεία ήταν πάντα εξαιρετικά δύσκολη. Οι κρατούμενοι/ες πολλές φορές χρειάζεται να διαμαρτυρηθούν έντονα ώστε να μεταφερθούν στο νοσοκομείο έστω και καθυστερημένα και το τίμημα σε αυτό είναι τα πειθαρχικά, όπως περιγράφει και στο κείμενό της η Πόλα Ρούπα στις 13/04.
Οι φοιτητ(ρι)ές/εστιακοί εκδιώχθηκαν βίαια από τα σπίτια τους/εστίες από τα ΜΑΤ, παρόλο που κάποια άτομα δεν έχουν άλλη κατοικία, μπορεί να εργάζονταν ή/και είναι μετανάστ(ρι)ες, ενώ η μετακίνησή τους σε άλλες κατοικίες μπορεί εύκολα να διασπείρει τον ιό. Ο λόγος του διωγμού τους είναι οικονομικός μιας και θεωρείται παραπάνω κοστοβόρα η απολύμανση και φροντίδα του χώρου καθώς επίσης και η σίτηση/στέγαση των φοιτητ(ρι)ών.
Την ίδια ώρα το “Μένουμε Σπίτι” δεν είναι ίδιο για όλα μας. Ούτε ίδια σπίτια έχουμε με τους κυρίαρχους/ες αυτού του κόσμου, ούτε στις ίδιες περιοχές μένουμε, ούτε βρισκόμαστε στην ίδια έκθεση στην καταστολή. Η ψυχική υγεία των ατόμων επιβαρύνεται με τον εγκλεισμό ενώ παράλληλα άτομα που αντιμετώπιζαν ήδη τέτοιες δυσκολίες γίνονται πιο επιρρεπή σε αυτές.
Η ενδοοικογενειακή βία αυξάνεται. Η πατριαρχική κουλτούρα βρίσκει ακόμα εντονότερη έκφραση μέσα στο σπίτι με κύρια θύματα τις γυναίκες και τα παιδιά. Στη γαλλία παρουσιάζεται αύξηση κατά 30% ενώ στην ισπανία οι διαδικτυακές συνομιλίες στον ιστότοπο της γραμμής βοήθειας έχουν αυξηθεί κατά 270%. Στη μεγάλη βρετανία η αύξηση είναι στο 25% ενώ οι επισκέψεις στην αντίστοιχη ιστοσελίδα αυξήθηκαν κατά 150%. Τέλος, στην ελλάδα έχουν ήδη καταγραφεί 3 γυναικοκτονίες στο διάστημα αυτό. Όλο αυτό βέβαια εντείνει ένα ήδη υπάρχον σύστημα καταπίεσης, αυτό της πατριαρχίας.
Μέσα σε όλα αυτά, έχουμε την εκκλησία, που διεκδικεί το δικό της κομμάτι άσκησης ελέγχου και εξουσίας, να προσπαθεί να πείσει τον κόσμο πως ο ιός δεν μεταδίδεται με τη θεία κοινωνία. Αυτό μας λέει ο Αμβρόσιος, πρώην μητροπολίτης καλαβρύτων και αιγιαλείας, που χωρίς κανένα φραγμό χαρακτηρίζει τον αγιασμό ως φάρμακο. Το μόνο που δε μας λυπεί καθόλου είναι το γεγονός ότι το πάσχα μειώθηκαν κατά πολύ τα γλέντια με θύματα εκατομμύρια μη ανθρώπινα ζώα.
Και όσον αφορά το περιβάλλον:
Η καραντίνα πάγωσε σε σημαντικό βαθμό την κίνηση της οικονομίας και ως εκ τούτου την παραγωγή και την κατανάλωση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μειωθούν τα επίπεδα του διοξειδίου του αζώτου/άνθρακα στον αέρα λόγω της μειωμένης κίνησης των αυτοκινήτων και των εργοστασίων, να μειωθεί η μόλυνση του αέρα στον ουρανό λόγω της μείωσης των πτήσεων, τα νερά της Βενετίας να είναι καθαρότερα λόγω της μείωσης του τουρισμού και τα σκουπίδια να είναι λιγότερα.
Τα παραπάνω είναι ενδεικτικά για το πως μπορούν να βελτιωθούν οι συνθήκες των ζωών μας (ανθρώπων και μη) με την μείωση της υπερκαταναλωτικής δραστηριότητας του ανθρώπου. Σε καμία περίπτωση όμως δε θα αναπαράγουμε οικοφασιστικές ή μισανθρωπικές απλουστεύσεις που προωθούν τη (βίαιη ή μη) μείωση του ανθρώπινου πληθυσμού προκειμένου να πάψει η καταστροφή του πλανήτη. Εκτός από το γεγονός ότι μεγάλος αριθμός των ανθρώπων που πλήττονται ανήκουν σε ευπαθείς και διόλου προνομιούχες ομάδες, για εμάς το πρόβλημα δεν βρίσκεται στο είδος (species) του καταπιεστή, αλλά στην ιδιότητα του την ίδια ως καταπιεστή. Η υπερκαταναλωτική μαζική κοινωνία είναι αποτέλεσμα συγκεκριμένων πολιτικών διεργασιών και ιστορικής εξέλιξης που κορυφώνονται με το καπιταλιστικό οικοδόμημα και όχι κάτι που βρίσκεται εγγενώς στο ανθρώπινο είδος. Άλλωστε δε συμβάλλουν όλοι οι άνθρωποι το ίδιο στην κλιματική αλλαγή. Το είδος του homo sapiens υπάρχει περίπου 200.000 χρόνια όμως μόλις τους τελευταίους αιώνες είναι που έχει αρχίσει να επηρεάζει με αυτό τον τρόπο το οικοσύστημα. Κάθε ρητορική η οποία στοχεύει στο είδος (species) και όχι στις ίδιες τις δομές που γεννάνε όλες αυτές τις συνθήκες, για εμάς αποπολιτικοποιεί το πρόβλημα και είναι επικίνδυνη.
Επίσης δεν ενστερνιζόμαστε αντιλήψεις που υπονοούν πως υπάρχει κάποιο κάρμα κατά το οποίο η φύση εκδικείται τον άνθρωπο για όσα έχει κάνει πάνω σε αυτή, καθώς τέτοιες απόψεις φλερτάρουν με τη θεολογία, εντείνουν τον οικοφασισμό και σε καμία περίπτωση δε μας βοηθούν στην ερμηνεία του κόσμου γύρω μας και άρα και στον αγώνα για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Ο κορωνοϊός ως αφορμή ρατσιστικών συμπεριφορών:
Από την όλη κατάσταση δεν μπορούσε να λείπει φυσικά και ο ρατσισμός, εκφρασμένος ως σινοφοβία και ασιαφοβία. Άτομα ασιατικής καταγωγής, κυρίως κινέζοι, βρέθηκαν στο στόχαστρο ξενοφοβικών επιθέσεων, με τη μορφή λεκτικής αλλά και σωματικής βίας. Προσβολές, απειλές και σχόλια σε δημόσιους χώρους, άρθρα σε διαδίκτυο και εφημερίδες με υποτιμητικό περιεχόμενο, ένοπλες επιθέσεις και επιτηδευμένο μποϊκοτάζ σε κινέζικες επιχειρήσεις είναι μερικές από αυτές. Άτομα από όλο τον κόσμο τους χαρακτηρίζουν ως “βρώμικο λαό”, με την πρόφαση ότι στην κουλτούρα τους συμπεριλαμβάνεται η βρώση άγριων ζώων και εντόμων, αγνοώντας το γεγονός ότι οι ίδιοι επιλέγουν να έχουν στο πιάτο τους ένα άλλο μη ανθρώπινο άτομο (και πάλι λόγω κουλτούρας και συνήθειας). Το λάθος, λοιπόν, στην όλη ιστορία, δεν είναι το είδος του ζώου που καταναλώνεται, αλλά η ίδια η χρήση του μη ανθρώπινου όντος, ανεξαρτήτως είδους ή συγκυρίας, καθώς επίσης και η υποταγή στην οποιαδήποτε παράδοση, χωρίς κριτική σκέψη και άρνηση των διακρίσεων που αυτή επιτάσσει. Η όξυνση περιστατικών ξενοφοβίας ήταν πάντα στενά συνδεδεμένη με το μαζικό πανικό, την υστερία και τον αποπροσανατολισμό από τα βασικά αίτια του προβλήματος, καταστάσεις που θα λέγαμε πως χαρακτηρίζουν την περίοδο που διανύουμε παγκοσμίως τους τελευταίους μήνες, ενώ τα οικονομικά συμφέροντα που προκύπτουν από το καπιταλιστικούς ανταγωνισμούς εντείνουν τις φυλετικές διακρίσεις και τον εθνικισμό. Ρίζα, όμως, του ρατσισμού (καθώς και του σπισισμού), ως αυθαίρετη διάκριση που επιβάλλει συστημ(ατ)ική καταπίεση, είναι η τάση για κυριαρχία, εκφρασμένη μέσω προκαταλήψεων και στερεοτύπων που προκύπτουν από την πεποίθηση πως κάποιες ζωές αξίζουν περισσότερο από κάποιες άλλες.
Τα μη ανθρώπινα ζώα δεν φταίνε!
Το μόνο σίγουρο είναι πως τα μη ανθρώπινα ζώα όχι μόνο δεν είναι υπεύθυνα για τις επιδημίες αυτές, αλλά είναι τα κύρια θύματα. Ενώ συζητάμε από το πρωί ως το βράδυ για στατιστικές που αφορούν τους ανθρώπινους πληθυσμούς, δεν γίνεται η παραμικρή κουβέντα για το τι συμβαίνει στα έγκλειστα ζώα που ζουν στοιβαγμένα σε κάθε λογής δομές εγκλεισμού. Οι επιδημίες πλήττουν και τα υπόλοιπα ζώα, όμως δεν υπάρχει καμία μέτρηση για κρούσματα, θανάτους, θνησιμότητες, ούτε φυσικά το παραμικρό μέτρο για την προστασία τους. Και όπου μπορεί να πάρθηκε κάποιο μέτρο, αυτό έγινε για να προστατευτεί ο άνθρωπος/καταναλωτής τους.
Παρόλο που η ευθύνη για όλα αυτά βρίσκεται στην πρωτοκαθεδρία του ανθρώπινου είδους στον πλανήτη, αυτή τη στιγμή διώκονται μη ανθρώπινα ζώα ως υπεύθυνα για το πρόβλημα. Ήδη σε κάποιες χώρες όπως η ινδονησία δολοφονούνται νυχτερίδες, ενώ στην κίνα δολοφονούνται αρκετά κοτόπουλα επειδή ξέσπασε γρίπη σε αυτά. Εκτός κορωνοϊού, αυτούς τους μήνες δολοφονήθηκαν 7000 γουρούνια στις φιλιππίνες λόγω αφρικανικής πανώλης ενώ και άλλες χώρες ετοιμάζονται να κάνουν το ίδιο, μέσα σε αυτές και η ελλάδα που δίνει αμοιβή σε κυνηγούς γι’ αυτό το σκοπό.
Όλα τα παραπάνω δεν μας κάνουν την παραμικρή εντύπωση. Η εξουσία πάντα έβρισκε εξιλαστήρια θύματα για τις καταστροφές που η ίδια προκαλούσε. Ο σπισισμός είναι ήδη καθιερωμένος στις συνειδήσεις της συντριπτικής πλειοψηφίας των ανθρώπων και η αναπαραγωγή του σε τέτοιες καταστάσεις είναι αρκετά βολική για τη διατήρηση των προνομίων των κυρίαρχων. Τα μη ανθρώπινα ζώα είναι η καταπιεσμένη αυτή τάξη που έχει την μικρότερη δυνατότητα, σε σχέση με τις άλλες, να διεκδικήσει την ελευθερία της και να αντισταθεί στην καταπίεσή της. Η αλληλεγγύη μας προς αυτά εκπορεύεται από την αντίληψη ότι ανήκουμε κι εμείς σε καταπιεσμένη τάξη και στοχεύουμε στην κατάργηση κάθε μορφής εξουσίας.
Μια συνολική κριτική στον Πολιτισμό:
Δεν μπορεί να υπάρξει πόλη χωρίς κράτος. Το κράτος είναι ο μηχανισμός εκείνος που χρειάζεται για να ελεγχθεί ο μαζικός πληθυσμός του οποίου τα συμφέροντα βρίσκονται σε έναν διαρκή εσωτερικό ανταγωνισμό, όσο το κράτος αναπτύσσεται. Οι πανδημίες θα υπάρχουν όσο υπάρχει μαζική κοινωνία και οι προσπάθειες αντιμετώπισής τους θα κατασπαταλούν τους πόρους και θα οξύνουν την δεινή θέση των καταπιεσμένων τάξεων, ανθρώπινων και μη. Η τεχνοεπιστήμη λειτουργεί ως εργαλείο της κυριαρχίας και είναι το μέσο διεύρυνσης του ελέγχου σε παγκόσμιο επίπεδο, με μέτρα που κανονικοποιούνται και αποκτούν κοινωνική συναίνεση.
Αυτό που προτάσσουμε είναι το χτίσιμο των δικών μας δομών, με απεξάρτηση από το κράτος και τη μαζική συγκέντρωση στην πόλη, η κατάργηση της εκμετάλλευσης και του εγκλεισμού των μη ανθρώπινων ζώων και το ξεπέρασμα κάθε αυταπάτης για ακρατική/αταξική κοινωνία μέσα στη μαζική ζωή. Για να καταργηθεί η εξουσία θα πρέπει να κατανοήσουμε πλήρως ολόκληρο το πλέγμα κυριαρχίας που περιλαμβάνει τα μη ανθρώπινα ζώα σε μεγαλύτερο βαθμό, αλλά και τα ανθρώπινα με διάφορες και αντιφατικές μορφές. Τα περισσότερα από μας είμαστε ταυτόχρονα και καταπιεσμένα και προνομιούχα με πολύ διαφορετικούς τρόπους.
Κατανοούμε την περιπλοκότητα όλου αυτού του συμπλέγματος εξουσίας γι’ αυτό δεν εχθρευόμαστε όποιο ον του προσδόθηκαν προνόμια, εχθρευόμαστε όποιο επιλέγει να κάνει συνειδητά χρήση τους. Πολεμάμε ακόμα περισσότερο όμως τις ίδιες τις σχέσεις εξουσίας, τις ίδιες τις δομές εγκλεισμού, τα ίδια τα εργαλεία ελέγχου και κατά συνέπεια την κυριαρχία.
Μέχρι την Ολική Απελευθέρωση!
Αναρχική Πρωτοβουλία για την Ολική Απελευθέρωση,
LibeЯRats
PANDEMICS AND THE AUTHORITY COMPLEX OF THE CIVILISATION
A new dystopian reality emerges after the Covid-19 outbreak, the new coronavirus pandemic. For the first time in history, a pandemic becomes the reason for a simultaneous global lockdown. In conjunction with technoscience, our daily life is under a total and blatant attempt of control, without even keeping up the appearances anymore, also achieving the moral legitimacy of these practices that had been missing until now. Governments attempt to do something that even the most authoritarian regimes have not attained, while the coronavirus deaths are gradually increasing on a daily basis. But what is to blame for the situation?
Pandemics are not a new phenomenon, nor did they appear for the first time in the capitalist era. The first epidemics are directly connected to the appearance of civilisation and the concentration of population in the first cities. Infectious diseases existed before that, but the difference now is the mass and rapid diffusion. The earliest known and recorded pandemic in history is the “Plague of Athens” (430 BCE). The disease was suspected to have been typhoid fever and killed approximately 1/3 of athens’ population. It transmitted through infectious food and water. Since then, many pandemics have been recorded which were spreading from place to place due to trading activities or military campaigns. One of these pandemics, the bubonic plague that first appeared in 541 CΕ, originated from rats, was transmitted to fleas and then to humxns and killed millions of them. The prejudice against non-humxn animals contributed to the spread of the “Black Plague”, from 1348 to 1353, which killed around 1/3 of europe’s population. Cats, who the pope considered to be a tool of the devil, and thus commanded their total extermination, are a typical example of that bias. As a result, rats started multiplying rapidly. At the same time, apart from cats, jewish people were persecuted and burned, since they were considered to be responsible for what was happening and ,therefore, instigators took advantage of their possessions they left behind. Τhe colonisation of the american continent by the europeans (1492) annihilated 90% of the indigenous population due to transmission of diseases such as smallpox, measles and the bubonic plague.
Τhe industrialization and the rise of capitalism lead to the rapid multiplication of humxn and non-humxn animals, as well as their concentration in small spaces. Οn the one hand, the humxn animals crowded even more in cities to serve as labour force, while the non-humxn animals were massively confined in structures such as farms, in order for them to be exploited for food, clothing, raw materials, entertainment, testing and other forms of commodities. This resulted in a more frequent occurrence of epidemics, showcasing an even more direct link between diseases and the exploitation of non-humxn animals. Some of those pandemics are listed below:
- Spanish Flu (1918): Most probably caused by birds, it killed 20-100 million people.
- Asian Flu (1957): Originated from mutation in wild ducks combining with a subtype of H2N2, killed 2 million people.
- Bovine Spongiform Encephalopathy (“Mad cow” disease) (1993): It was transmitted to cows, who consumed lamb flesh infected with the disease, and switched to humxns through the consumption of the infected corpses of non-humxn animals.
- Avian (bird) Flu (2003): In the 1990s, the world’s poultry population growth contributed to the increased prevalence of avian influenza.
- Swine Flu (2009): A combination of viruses from pigs, birds and humxns started in mexico.
Several more pandemic cases have been reported in the last century, such as HIV, which is speculated to have been originated from chimpanzees, hong kong flu in 1968, and more, ending up in today’ s SARS-CoV-2 pandemic, which began at the end of 2019. Probably, the disease emerged in a wet market in wuhan, where wild animals were kept in cages and sold as food or “pets”. Ιt is highly likely that the virus came from bats or pangolins as intermediate hosts.
Similarly, the SARS-COV virus emerged in china in 2003. Until 1988, when the government modified the wildlife law, we had never seen such an intensified wildlife trade. They enacted the law and encouraged the hunting/farming of wild animals and designated them as “resources owned by the state” and “utilization resources” for humxn benefit. Despite the risk of the viral load, non-humxn animals were transferred into wet markets, turning wildlife farming into a big business. Consequently, the profits of that business, higher than 100 billion yuan (chinese currency), influenced the government. And even after the SARS outbreak, the markets closed temporarily, only to reopen a few months later with even more non-humxn animal species, endangered or not, while the danger was already confirmed. Once again, the chinese government chose to sacrifice humxn lives for profit (no comment here for the injustice towards other animals). Considering the fact that most of china’s population does not consume wildlife animals, apart from a small number of people (rich/powerful), it is crystal clear that the government preferred to favour the rich and jeopardize the poor.
All of the above conclude that the main reason of epidemics is the concentration of the population and the massive coexistence in cities. Capitalism and the exploitation of non-humxn animals are not the root cause, but they form a fiery combination which intensifies the phenomenon, making it almost exclusively determined by them. However, an approach that suggests a welfare on farming or even the abolition of cages, in order to minimize the possibility of a new epidemic, would be anthropocentric, and therefore insufficient. The abolition of all the confinement systems and structures that exploit non-humxn animals is not the mean for us, but the goal. Humxn and non-humxn animals have their own value and that’s enough for us to aim for their liberation.
Thus, as we face the problem, scientists are trying to discover the vaccine for coronavirus. Experiments are performed on non-humxn animals, such as ferrets, who are anesthetized so that they do not sneeze when the virus enters their nostrils, mice and various species of monkeys, despite the differences between their organisms compared to humxns. Animal experiments include food and water deprivation, pain, social isolation/incarceration, electroshock, burning, torturous deaths from diseases tested on them, or even immediate killing. They are among the most cruel institutionalized tortures. At the same time, in china, they use a mixture of bear bile and goat horn as medicine, with no scientific evidence for its effectiveness, reminding us of the darkness of the middle ages that created scapegoats.
Τhe reason for our opposition to all of the above is not their ineffectiveness. Just as we wouldn’t be discussing whether Nazi experiments on humxns could lead to science developments, and just as hearing the statements of high-ranking french doctors suggesting experiments on african populations made us furious, we refuse to be part of the discussion on the use of non-humxn animals for scientific or therapeutic purposes. Τhe evolution of the world we dream of can’t be a result of sacrifices of other sentient beings, who are arbitrarily categorized as inferior from those dominating the world. Racism, speciesism, sexism and other “-isms” that create levels of oppression and exploit sentient animals are not tools of our own order and analysis, they are systems of ideas and practices that we want to tear down.
Besides, it’s a matter of class (too):
More than 37.000 refugees/immigrants located in islands live in lodgings with a capacity of 7.000 people, without access to adequate health care, as the insufficient staff and facilities fail to meet their needs. The conditions are terrible; no electricity, limited access to water and showers and about 15 people living in 45m² containers, while the first Covid-19 cases appeared at ritsona camp, where 2.700 people live. The state reacted by sending the riot cops to prevent them from entering or exiting the camp. In a very short period of time, 20 cases were reported, while at this time that number has definitely increased.
Homeless people who live in the streets were bullied and have received fines by cops because of their presence outdoors. Moreover, individuals whο struggle with substance addiction are being denied access to dormitories.
Workers are being leached off in supermarkets, hospitals, pharmacies and other positions that remain in the “front line”, with almost 10% οf the cases in greece being health-care workers. On the other hand, unemployed people who were out of work before the crisis received no financial aid from the state, while their chances of finding work in the near future are now reduced to zero. Same goes for those who worked uninsured. Companies are being protected by a set of measures, including job rotation, that allows them to up to a 50% wage cut. Faithful to the neoliberal doctrine, the government socializes companies’ losses, while their profits remain private. Meanwhile, anyone who lacks the ability to pay 200-300€ for the test, remains at home and is discouraged from going to the hospital so that they can get help, or at least a diagnosis, unless they show severe symptoms.
The state has doubled the amount they use to rent private ICUs instead of requisitioning them, making the direction of his authoritarianism very clear. While they impose incarceration and curfew on the oppressed classes, they generously pay the capital for the granting of beds. It’s the same government that has further weakened what we call “public health”, decimating or even closing several institutions such as the West Attica General Hospital “Agia Varvara”, the General Patission Hospital, Agia-Eleni Hospital, Amalia Fleming and others. They canceled the recruitment of medical staff and are now asking for volunteers to manage the situation at zero cost, while spending 11 million euros to boost the media. Private healthcare, on the one hand, treats patients as customers and is solely interested in gaining profit. Thus, situations of great “demand” such as the current pandemic, are an opportunity for greater profits. On the other hand, healthcare provided by the state is presented as “public”, despite the fact that it does not exist independently of capital. Its vertical organizational structure, with the state being the central administrator, has its own structural problems, as governments shape it according to the economic situation and the political and economic authority’s interests. Lastly, it is not always accessible to everyone in the same way.
Prisoners don’t have access to health care and, in fact, there has been a recent death of a detainee who had reported chest pains but the employee threatened to report her in case she didn’t stop. Following this death, an uprising broke out in the womxn’s prison at elaion-thebes. And of course, the accessibility of the inmates to the hospitals was always extremely difficult, even before the coronavirus outbreak. Prisoners often have to protest strongly in order to be transferred to the hospital, even belatedly, with the price being disciplinary measures, as Pola Roupa describes in her text on 13/04.
Students were forcibly evicted from their homes-dormitories by the riot cops, despite the fact that some of them have no other home, may be working or/and are immigrants. Moving them to other homes increases the chances of spreading the virus as well. The reason for their expulsion is economical since it is considered more costly to disinfect and care for the space as well as providing accommodation/food to the students.
At the same time, “Stay Home” is not the same for all of us. Neither do we have the same houses with the rulers of this world, nor do we live in the same areas, nor are we affected by political repression in the same way. The mental health of individuals is burdened due to confinement, while at the same time people who have already been facing such difficulties become more prone to them.
Domestic violence is on the rise. The patriarchal culture is expressed even more intensely at home, with womxn and children being the main victims. In france, there is a 30% increase in domestic violence, while in spain, online chat on the helpline website has increased by 270%. In the uk, the increase is 25% while visits to the respective website have increased by 150%. Finally, 3 femicides have already been recorded in greece during this period. All this, of course, intensifies an already existing system of oppression, that of patriarchy.
In the midst of all this, we also have the church, claiming its own piece of control and power, trying to convince people that the virus is not transmitted by holy communion. This is what Ambrosios, former metropolitan of kalavrita and aiglialia, tells us. With no restrictions, he declares that holy water is the medicine. The only thing that doesn’t sadden us is the fact that, at easter, the revelries with millions of non-humxn victims have been reduced.
And in terms of the environment:
The quarantine period has significantly frozen economic circulation and therefore both production and consumption. As a result, nitrogen and carbon dioxide levels are reduced due to the limited traffic and factory operations, air pollution has been reduced in the sky, due to fewer flights, and the waters of venice are clearer due to the decreased tourism and waste.
This indicates how the living conditions (for humxns and non-humxns) can be improved by reducing overconsumption. By no means do we reproduce the eco-fascist or misanthropic simplifications, which promote a reduction (violent or non-violent) of the human population in order to stop the destruction of the planet. Besides that fact, a large number of affected people belong to vulnerable and under-privileged groups. For us, the problem is not in the species of the oppressor, but in its capacity itself as oppressor. Overconsumption in mass society is the result of specific political processes and historical procedures that have culminated in a capitalist establishment and is not something that is innate to the human species. After all, not every humxn’s acts have the same impact on climate change. Homo sapiens have existed for about 200,000 years but only in recent centuries has it been affecting the ecosystem this way. Any plan that targets the species and not the underlying societal infrastructure that gives rise to all these conditions, for us dangerously depoliticizes the problem.
We also do not embrace the perceptions that imply that there is a karma in which nature takes revenge on humxns for what has been done against it, as such views flirt with theology, intensify eco-fascism and in no way help us interpret the world around us and, hence, face the problem.
The coronavirus as a trigger for racist behavior:
Apparently, the whole situation wouldn’t be complete without racism, expressed as sinophobia and asiaphobia. People of Asian descent, mostly chinese, became the target of xenophobic assaults, in the form of verbal and physical abuse. Insults, threats and remarks in public places, disparaging articles online and in newspapers, armed attacks and deliberate boycott of chinese companies are some examples. People around the world call them “dirty”, with the excuse that their culture includes eating wild animals and insects, ignoring the fact that they themselves choose to have another non-humxn person on their plate (again because of culture and habit). The actual wrong in the whole situation, however, does not lie on the species of the animal being consumed, but on the very use of the non-humxn being, regardless of species or conjuncture, as well as on the submission to any tradition, without thinking critically and denying the discrimination it dictates. The escalation in xenophobic incidents has always been closely linked to mass panic, hysteria and disorientation from the root causes of a problem, which reminds us of what we are going through in the recent months worldwide, while the economic interests that arise from capitalist antagonisms intensify racial discrimination and nationalism. Nevertheless, the root of racism (as well as speciesism), as an arbitrary distinction imposed by system(at)ic oppression, is the tendency for domination, expressed through prejudices and stereotypes arising from the belief that some lives are worth more than others.
Non-humxn animals are not to blame!
The only certain thing is that non-humxn animals not only are they not responsible for these epidemics, they are the main victims. While we talk from dusk to dawn about humxn populations’ statistics, there isn’t the slightest discussion about what happens to other animals, who live stacked in all sorts of restrictive structures. Epidemics also affect them, but no one is counting cases, deaths, mortality and, of course, not the slightest attempts at protecting them are made. And where any action may have been taken, this was only done to protect humxns/consumers.
Although the responsibility for all this lies in the primacy of the humxn species on the planet, non-humxn animals are currently being prosecuted as if they’re responsible for the problem. Already in some countries like indonesia bats are being murdered, while in china many chickens were murdered because of a flu outbreak. Besides the impact of the coronavirus, 7,000 pigs have been killed in the philippines in recent months because of an african plague. Other countries are preparing to do the same, including greece, which pays hunters for this purpose.
All of the above do not surprise us. Authorities have always found scapegoats for the disasters they have caused. Speciesism is already established in the vast majority’s conscience, while its embracement in such situations is quite convenient for maintaining the privileges of the dominants. Non-humxn animals, who consist of the oppressed class, are the least capable, compared to the others, of claiming their freedom and resisting their oppression. Our solidarity with them stems from the perception that we belong to an oppressed class as well and, therefore, aim to abolish all forms of power.
An overall critique of Civilisation:
There can be no city without a state. The state is the mechanism needed to control the mass population, whose interests lie in a perpetual interior competition, as the state develops. Pandemics will exist as long as there is a mass society. Attempts to tackle them will waste resources and exacerbate the plight of oppressed classes, humxn and non-humxn. Technoscience gains function as a tool of domination and as a means of expanding control globally, with measures that are normalized and acquire social consensus.
Our proposal is to build our own structures, independently from the state and without mass gathering in urban centers. We also aim for the abolition of the exploitation and confinement of non-humxn animals, without falling into the illusion that a stateless/classless society can occur with dense concentration in cities. To end the reign of those in power, we must fully understand the entire domination grid, which includes the non-humxn animals to a greater extent, but also humxn beings in various and contradictory forms. The majority of us are both oppressed and privileged at the same time and in very different ways.
We comprehend the intricacy of this whole power complex, and, thus, we don’t consider anyone who was born privileged as an enemy. Yet, we oppose whoever chooses to make conscious use of them. What we are fighting even more fiercely against are the superior levels in relations, the means of control, the enclosure structures themselves, and, consequently, the dominion.
Until Total Liberation!
Αnarchist Ιnitiative for Τotal Liberation,
LibeЯRats